Lumi I zallit Rrajce - Poezi nga Feta Halili

Rjedh ky lume i kulluar
nate e dit pa pushuar
zbret ne zall me ngadale
uje i kristal e qelibar.

Un jam uje per merak
jam i paster ne kete zall
keshtu kam qene e ne lashtesi
Dhe Skenderbeu ketu i jepte uje kalit te tij.

jam uje qe vij nga mali
vij nga bora ,jam magjik
Jam uje si kristali
lindjen e kam likopather shebenik.

Duke Duke zbritur me ngadale
e i gjith takohemi ne zall
aty behem shum si uje
aty marr tamam emrin lume.

Duke ecur dite nate
me cdo gur ndahem ne qafe
Lamtumire ju o troje
Se ne det un do shkoje.

Jam Lumi I zallit Rrajce
jam i lashte sa eshte toka
ne bushtrice do takona
motren lingajce e vellaun nga mokra.

Aty behem fuqi
e behem sa nji ushtri
aty fillon emri tjeter im
Emer i lashte emri shkumbin.

kemi rruges dhe te tjere
Xhyre babje e cermenike
nga malet per rreth e polis
Ne Elbasan e peqin e Zaranike.

Pastaj hec drejt me dredha ne fushe
dal rrogozhine e lushnje
e pastaj ndahem nga kjo toke
E gjith i bashkuar ne det do zbarkoje.

Ju qe vizitoni Shebenikun , Dardhen etj ,mos lini mbeturina !

"Ju qe vizitoni Shebenikun , Dardhen, etj ,mos lini mbeturina"

  Duke marre shkas ne keto dite vere ku gjithe njerzit shkojne me pushime dhe bejne e postojne foto neper rrjetet sociale ne vendet e bukura qofte ato buze detit apo dhe ne zonat malore. Sepse te gjitheve na pelqen e bukura.

Gjithashtu gjate gjithe kesaj periudhe vere shume guida turistike te organizuar ose jo jane zhvilluar edhe ne Parkun kombetar Shebenik-Jabllanice. Promovime te ndryshme  ne rrjete sociale po behen  per te rritur numrin e vizitoreve (turisteve) vendas dhe te huaj  neper faqe dhe profile te ndryshme ne rrjetet sociale Facebook,Instagram,Youtube, etj. Po ashtu edhe faqja jone ne FB "Peisazhe nga rrajca" dhe se fundmi dhe apelimi dhe promovimi i vazhdueshem i Kryetares se Bashkise Perrenjas Miranda Rira  me video selfie e saj ne FB ku fton njerzit te vizitojne parkun.

   Sic dihet zona jone eshte nga zonat me te varfera ne Republike.Rritja e numrit te vizitoreve ne kete park do te sillte edhe me teper te ardhura per banoret e fshatrave Katun Plak dhe Bardhaj.Por kjo duhet te shoqerohet me nje edukim te mirfillte te vizitoreve per te mbajtur paster vendet qe vizitojne. Por gjithashtu duhet edhe nje organizim i mire  per mirembajtjen e rruges dhe mledhjen e mbeturinave ,vendosja e kazaneve te plehrave.

   Por rritja e turisteve ne kete perle natyrore duhet te shoqerohet edhe me ndergjegjesimin  per ta mbajtur te paster.

"Ju qe vizitoni Shebenikun , Dardhen etj mos lini mbeturina"

Ky ishte titulli i nje bashkfshatarit tone ne postimin e tij ne Facebook (i shoqeruar me foto te bera rreth nje muaji me pare) i cili na ben apel te gjitheve ne qe duam te vizitojme bukurite natyrore qe na ka falur Zoti dhe natyra ,ta mbajme dhe te ruajme kete perle te paster.

   Pra nqs nuk e mbajme paster ne qe na perket ky vend ,ne qe presim te perfitojme nga ky vend kush tjeter do ta ruaj? Mos harroni se nqs nuk e ruajme shume shpejt nuk do kete vend per te ndejtur e per tu clodhur sepse do jete mbushur me mbeturina si Shkumbini.

KULTURA E PASTERTISE FILLON NGA FAMILJA DHE JO NGA SHTETI.

   

    

Imazhet e nje mengjesi

Duke kerkuar dhe shikuar ne kutine e kujtimeve midis shume gjerave te tjera gjeta edhe kete .

Ky eshte hartimi im i matures ku nder tre temave qe kishim njera ishte teme e lire . Hartimi im titullohej "Imazhet e nje mengjesi" dhe une po e postoj ne kete blog.

"E fresket si gjethet e zbehta 

    te lageshta te zambakut

Ajo u shtri krah meje ne agim"

  Ishin vargjet e nje poezie qe e kisha lexuar diku e tani nuk po e kujtoja dot,por qe i shkonin pershtat katij mengjesi te jashtzakonshem.

  Tek meditoja keshtu ne ato momente nje drithme me pershkroi cdo qelize te trupit. E ndjeja qe i gjithe trupi me pulsonte e dridhesha i teri.

"- C'te jene valle,emocione,ankth? Apo te dyja bashke?"

  Si per ta lehtesuar sado pak veten nga ai ankth qe me kishte pllakosur gjithe trupin shikimi im i mjegullt ngulitej diku me tej tek Ajo. Ecte ne menyre te perkujdesur ndersa floket e saj te hedhura mbi supe  ia ledhatonte ai flladi i lehte mengjesor........

  -Oh ! Ajo menyre te ecuri krenare e ngacmuese njekohesisht,ajo dridhja e ijeve nen rrobat e ngushta,perkulja melankolike e kokes drejt shpatulles,leshonin nje thirrje te paperballueshme. Por me pelqente ashtu krenare  dhe e ndergjegjshmeper humbjen e saj dhe pse pertej asaj terheqje misterioze nuk dija si te shkoja.

  Qe isha i dashuruar kjo nuk kishte pike dyshimi ,por ishte nje ndjenje e vecante qe ndoshta ne nje kendveshtrim objektiv shprehte qarte ate sens fataliteti,nenshtrimi dhe goditjeje qe leshonte mesazhi trupor i saj.

Ishte takimi yne i pare dhe qe do te me sherbente si zgjidhje per te dale nga nje udhekryq ose si nje pergjigje per shume pyetje qe i beja vetes e qe me dukeshin pa pergjigje.......

  U pershendetem dhe njekohesisht u perqafuam fort dhe ashtu prane njeri tjetrit morem rrugen nen permet e larta qe na rrinin mbi krye si kurore. Shpeshhere e shikoja me vemendje dhe gjithmone me tingellonin ne vesh pyetjet qe ia kisha drejtuar sa e sa here vetes e qe ne ato momente me dukeshin pa kuptim.

  E si do te mund dukeshin te kuptimta keto fjale  para asaj mrekullie qe s'kishte te krahasuar,para atyre syve te shndritshem te cilet te linin te kuptoje gjithcka,para atyre buzeve te njoma  te thara nga etja ,para atij gjoksi te bukur e te brishte ,ku edhe vete natyra do te perulej pa thene asnje fjale.

- Eh! Ndoshta tani do te merrnin jete edhe ato kenge dashurie qe  i kam shkruar  e belbezuar  mbremjeve me hene  e gjithnje i permalluar ,te lindura nga nje fantazi e kulluar rinore qe kjo mrekulli,kjo zane mali u dha jete.

  Pra ishte kjo mrekulli qe do ti kendonte me vone edhe ketyre casteve te magjishme kenge,por qe tashme i kishim krijuar te dy duke lundruar  neper kato imazhe te kesaj dite dhe duke kenduar vargje te ketyre kengeve qe do te perbejne refrenin e gjithe jetes tone.

Shkruar nga PELLUMB BEQO -1993

Kroi i Feratit

Kroi i Feratit ... ky krua eshte ndertuar para afersisht 90 vitesh nga Ferat Beqo burimin qe ndodhej ne funt te arave te tij dhe nga ku shume cobene e kane perdorur ashtu si Kroi i daj Veliut
(hoxhe Veli Ballshkashi) gjithashtu dhe Kroi i Collakut qe jane dhe me shume te njohur sepse jane ne rruge kyc dhe eshte perdorur nga kalimtere te shumte si vende shplodhjeje gjithashtu dhe  per cobenet e fshatit
..dhe eshte bere me kete pak cimento ne kohen e kooperatioves ...ndodhet ne vendin e ashtuqujtur Nropje ne Qafthane .


Kroi i Feratit

Kroi i Collakut

Text Select Disable

Maje tumes ne Urake

Maje Tumes ne Urake
Veshtroj poshte Domosdoven;
Porsi lule manushaqe,
Si ne pellembe te dores,


Vine valet e Lingajces,

Natyra nen tingujt e mrekullueshme te kesaj kabaje-RRAJCA (+playlist)

Nje pamje madheshtore

Frymezime te natyres rrajcare

Text Select Disable

Bukuri natyrore

Vija e Madhe

Vija e madhe  sic e quajne dhe rrajcaret,e ndertuar nga mjeshtra Rrajcare rreth viteve 1840 .Ne krye te saj ajo fillon me pjesen qe quhet  Vija e Peshkut  dhe ku vihet re qarte vjetersia dhe mjeshteria e ndetimit.

Ali Coka

Inagurimi i kesaj vije te lumit eshte bere me qindra deshe dhe bashke me gjakun e bagetive u perzie dhe gjaku i tokes ,prej kesaj zone rrjedh dhe legjenda e murimit sipas PROF.DHIMITER SHUTERIQIT ne librin'' Mledhes te folklorit'' faqe43 Kenget e Murimit .botim 1956..Ja pra qe ne Rrajce ekziston Legjenda e murimit

   Ndërsa sipas ndërtuesit te vjetër rrajcar Vesel Bexhet Coka  në intervistën që i kemi marrë thotë : Në vitin 1845 është bërë vija e Lumit( Vija e Madhe ). Për ndërtimin e vijës së lumit është ngritur fshati dhe në krye të punës ka vënë si përgjegjës Mahmut Bogdanin nga Guri i Koklit, në Policë. Ka qenë dhe Ramadan Bogdani. Tregojnë se si e lidhte litarin pas trupit për të punuar në vijë kur pjesa e vijës ishte në shkëmb. Mahmut Bogdani mblodhi miqtë nga Ohri dhe theri dy a tre qe. Hidhnin lekët në shami. Miqtë hidhnin florinjtë në shami për ndihmë.

Eh,moj Rrajce e bukur

Eh, moj Rrajcë e bukur

Jam duke zbritur, 
Rrugës së Qafë-Thanës, 
Duke e soditur 
Vendlindjen time, Rrajcën...!

Natyra rrajcare

Pershkrimi ekosistemit te treves se RRAJCES

Ky artikull qe po vendos ketu,eshte mundesuar nga specialisti i Agro-mjedisit qe ka punuar dikur dhe si agronom ne fshatin Rr.Skenderbe, z.Ali Coka.Pershkrimi i tij u perpunua nga  Lulzim Lul Rira me disa shtesa te vogla.
Pershkrimi biologjik i ekosistemit te zones, malore Rrajce,Librazhd.Zona e mbrojtur e Rrajces, ben pjese ne parkun kombetar, malor-''Shebenik-Jabllanice".Kjo zone si krahine malore qendrore me vone eshte rajonizuar si pjese juglindore ne teritorin e Shqiperise. Malet dhe kodrat e kesaj zone kane pak a shume te njejten lartesi mbi nivelin e detit, te cilat nderpriten nga disa perrenj e lugina, kjo ka bere qe terreni ne keto bjeshke te jete i thyer dhe mjaft i ashper.Zona natyrore e mbrojtur e Rrajces, ndodhet ne komunen e Rrajces te rrethit Librazhd. Siperfaqja totale 4700 Ha( 1ha-hectar/hektar= 10.000 m2). Siperfaqe pyjore 3680 ha,Sip... kullosore 930 ha, Sip..ujore 10 ha dhe sip shkembore 80 ha.Zona e mbrojtur perfshin malin e Shebenikut dhe nje pjese te malit te Jabllanice- Belice te cilat nderpriten nga lumi ose perroi qe bashkon ujerat e ketyre bjeshkeve, keto ujera pasi grumbullohen, kalojne poshte fshatit Bardhaj, ku devijojne dhe marrin drejtimin e Bushtrices ku behen pjese e lumit Shkumbin.Maja me e larte e zones ajo me kuote 2262 m- e Reshpes, kuota 2251 m- maja e Shebenikut ,2194 m- maja e Fursit, 2137 m -maja e Dupkes,2050 m- maja e Buturakut, dhe 2029 m- kuota me e ulet e perroit te Peshkut,e lugines se perroit te Artinit dhe lugina e perroit te Skalaves. Sipas studimeve gjeologjike zona e mbrojtur ben pjese ne zonen tektonike Gramoz-Mirdite.Shkembinjte kryesore jane serpentinitet dhe baziket qe bejne pjese ne masivin e Shebenikut, qe ndodhen ne anen e majte te lumit te Bushtrices dhe gelqeroret,shkembinj sedimentare te masivit te Jabllanices, qe ndodhen ne anen e djathte te ketij lumi ose ne lindje te zones.Ne sasi te pakta ka dhe depozitime aluvionale. Ne kete zone takohen dy tipe tokash. Toka e murrme pyjore qe zene 82% te siperfaqes . Toka kafe te kuqerremta qe zene 18% te siperfaqes.Tokat e murreme pyjore zene pjesen me te madhe te siperfaqes, jane toka me thellesi mesatare, legusha shkon 2-5 cm ne shumicen e rasteve e dekompozuar. Ne keto toka jane instaluar pyjet e Ahut,te Pishes, te Bredhit e Meshteknes. Tokat kafe te kuqerremta, zene pjesen me te vogel te siperfaqes , ato jane kryesisht toka te ceketa,pa legushe mbi te cilat jane instaluar pyjet e Lisit/Dushkut dhe shkurret ku midis tyre rritet dhe Dellinja e kuqe dhe e zeze dhe bushi. Ne kete zone malore, gjendet gjithashtu Caji i malit, Sherebela, Dafina, Trendelina, Kacia, Zgorrofeta, Zambaku dhe lule te tjera.Ne luginen e Kovanikut, rritet shume dhe Trendafili i eger-Rose Hips, manat e Ferres, si dhe pema frutore e Thanes.Klima dhe sistemi-Hidrik i zones. Zona e mbrojtur ben pjese ne zonen klimatike mesdhetare malore ,nenzona mesdhetare malore -lindore.Mbizoterojne ererat qe fryne nga veriu dhe veri-lindja.Temperaturat mesatare vjetore ne pjesen e ulet 7-10 grade C, ne pjesen e larte 2-6 grade C.Minimalet absolute te temperatures levizin nga - 10 deri -15 grade C,ne dimra shume te ftohte temp zbret deri ne -20 grade C. Sasia vjetore e reshjeve shkon 1300-1800 mm,trashesia e debores ne zonen e ulet shkon deri ne 60 cm,ne zonen e larte shkon ne 2 m,dhe ne vende te vecanta deri ne 3 m. Zona natyrore e mbrojtur, ndodhen ne basenin uje mbledhes te lumit te Bushtrices ,i cili ne kete zone ka prurje te medha,gjatesia totale mbrenda zones eshte 18.5 km dhe 7 km jasht saje deri sa derdhet ne Shkumbin. Ne zallin e lumit te krijuar nga gerryerja e tokes gjendet bimesia si rrapi dhe shelgu etj. Ajo qe e ben te vecante kete lume eshte prania e ujerave te pasterta e te embela , duke krijuar ambjentin e jeteses se Troftes (salmo truta) se malit dhe te Lunderezes (lunderza , lutra) . Te dyja speciet rrezikohen per tu zhdukur ne kete zone. Perrenjte kryesore qe derdhen ne lumin e Bushtrices jane , perroi i Moraves, i Kunjit, perroi i Peshkut, perroi i Artinit, perroi i Skalaves dhe perroi i Shurit te Zi. Liqenet e Rrajces,ne Likopather.Ne kete zone ndodhen 8 liqene ne shpatin lindor te malit te Shebenikut .Jane liqene te vendosur ne fundin e nje kompleksi akullnajor,ata jane te ndare njeri nga tjetri me depozitime moremike dhe shkembinj njerresore.Thellesia e liqeneve shkon disa metra,ato kane uje te ftohte dhe shume te paster.Gjate dimrit liqenet ngrijne ne siperfaqe shtrese te forte akulli, mbi te cilen bie debora deri kur fillon shkrirja e akullit ne pranvere. Keto liqene kane bukuri te rralla natyrore . Tre liqene qe njihen me emrin liqenet e Rrajces kane siperfaqen me te madhe , ato ndodhen ne shpatin lindor te Shebenikut , poshte majes se Fursit. — meAli Coka Text Select Disable

Lumi i lingajces

VALET E LINGAJCES!

Valet e Lingajces,

Lotet e lengates;

Lumi i Lingajces

Vallet e majeshpates

Ere e lule mjaltes

Zymbylet e Rrajces.

Natyra rrajcare

1.Nje nga speciet erralla bimore Aster(lilium) Albanikum qe gjendet vetem ne Shqiperi pikerisht ne Rrajcen tone aty ka pasur 16% te specieve boterore .

2.Eshe vendi i vetem ne bote ku nje hekurudhe krijon formen e nje S dhe ne nje territor kaq te vogel.