Showing posts with label FAUNA. Show all posts
Showing posts with label FAUNA. Show all posts

Domosdova dhe bijtë e saj

Shkruan Ali Coka
President I Shoqates Bioplant Albania
Platformat elektorale që paraqesin kahet e politikës nga bijtë e Domosdovës si do që të jenë ato përfaqësojnë në një farë mënyre projekte të ndërtimit të së ardhmes së Domosdovës. Më lejoni të përmend me këtë rast shprehjen e gjykatësit Charles Evans Hyghes, 1862-1948, i cili thotë: ”Kur humbim të drejtën për të qenë të ndryshëm, humbim privilegjin për të qenë të lirë”. Gazeta “DOMOSDOVA” është e vetmja media e shkruar locale nga vendi I Kandaveve te lashte qe rriti Nenen e djalit te Heroit Tone Kombetar, dhe “Domosdova’’ që po fut ndjenjën e lirisë dhe që po përgatit terrenin ku në psikikën tonë dhe të njerëzve të pranojmë njëri-tjetrin si të ndryshëm, por të mos bëjmë asnjë kompromis me mjedisin e Atedheut Tone, sepse ai është shtëpi e të gjithëve për brezat e sotëm dhe të ardhshëm.
Kjo është arsyeja që mua me pelqen të drejtoj platformën e përmirësimit mjedisor,ndonese ne nje organizate jo qeveritare dhe jo fitimprurese, asgjë nuk është e vështirë për t’u zgjidhur nga mendja e njeriut. Eshte koha per kooperim per ndertimin e sigurte te se ardhmes.
Dashuria për vendlindjen që është atdheu ynë e kalon çdo dashuri tjetër. Ne të lindurit ne keto troje te Kandavise se lashte duhet te mbrojme me lavdinë më të madhe atdheun, gratë, fëmijët dhe të gjitha të mirat. Ne ne kete 100 vjetor te ketij kombi kaqe te lashte por cuditerisht akoma te pa konsoliduar, sjellim qetësinë e vërtetë të lirisë, për të mirën e atdheut tonë mbresëlënës nga të huajt që nga Bajroni deri tek Nigel Esteline (1938). Udhëtime nëpër Shqipëri dhe deri tek presidentët e Fuqive të mëdha të botës në kohën e sotme. Por a do të jetë mbresëlënës ky vend me ngastra toke te fragmentarizuara qe punohen me parmenden e lashte dhe qe terhiqen jo me QE por me GO.?
Së dyti kur forcat me aktive jane larguar nga keto troje ne kerkim te nje jete me te mire, nëqoftëse mungon platform e ndertimit te se ardhemes, a do të jenë fëmijët tanë dhe brezat që do të vijnë në rrezik?
Së treti nëqoftëse vazhdon shkatërrimi i pyjeve, humbja e vlerave të biodiveristetit, humbja e popullatave të vendit Paksimi I burimeve natyrore, a nuk është një katastrofë ekologjike?
Së katërti a do të ketë një zhvillim turizmi në këtë vend të virgjër e të lakmuar pa kooperim?
Së pesti a kemi ne legjislacion të BE-së për zhvillimin dhe menaxhimin e Mjedisit I cili te drejten mjedisore te komunitetit e ka me rigoroze sa ajo kombetare ,dhe te drejten mjedisore kombetare e ka me rigoroze se sa ajo europjane ?
Së gjashti të mbrojmë me lavdinë më të madhe atdheun dhe të lëmë mënjanë lakminë e çmendur për të mbretëruar e për t’u pasuruar të cilat i bënë njerëzit jo vetëm të pabesë, por edhe me mendje të lehtë.
Domosdova 30 Km nga Librazhdi, vendi ku Heroi yne kombetar kreu fitoren e pare te Tij ne Qershor 1444 (Beteja e Torviollit) do të vazhdojë të jetë mitizuesja e betejës së Gjergj Kastriot, Skënderbeut në gjirin e saj, por Zoti i faltë çmitizuesit se nuk dinë se ç’bëjnë! Ja kush ishin porositë e Heroit Tonë Kombëtar në çastet e fundit të jetës që i jepte djalit të vetë.:

1. Biri im mos duro qetësinë qulle dhe vetëplogështinë zhburrëruese, sepse të dyja sjellin të gjithë të këqijat.
2. Ushtarët mos i lër të kalben duke ndenjur në plogështi, por ushtroji në punë e mund dhe pagjumësi të pandërprerë. Me ta të jesh dhe komandant dhe ushtar.
3. Endjet urreji fort, tepritë largoji, sepse prej tyre edhe burrat më të fuqishëm qullen e çburrërohen.
4. Jo vetëm ta duash dhe ta kesh gjithënjë përpara syve atdheun dhe shtetin ku secili ka lindur dhe është edukuar, por edhe ta mbrosh e ta shpëtosh.(Shqiperia para ardhjes se turqeve ne Ballkan,zinte nje siperfaqe prej rreth 110.000 km katerore Referenca’Kultura kombetare shqipetare deri ne Lidhjen e Prizerenit’’ Prishtine 1979 fq 11-20 nga Muhamet Pirraku,”Shqiptaret dhe greket’’Realitete historike fq42 Nuri Dragoj )
5. Ndero para së gjithash drejtësinë e cila është më e shkëlqyera nga të gjithë virtytet.

Referime nga Marin Barleti (1450-1512).
3Like • Ansambli Artistik RRAJCA NE FESTIVALIN NDERKOMBETAR BYLIS POLIFONIA I NDERUAR ME CMIMIM KARRIERE.
A nuk janë aktuale këto porosi edhe sot në raportin i zgjedhur dhe zgjedhës?
S`ka komb tjeter te jete marre neper kembe,kaq pa meshireshem nga shtetet fqinje-shkruante Bajroni per Shqiperine
Tani është koha, ky njeqind vjetor le tejete nje hap I sigurte ne ndertimin e te ardhmes sone te perbashket.
‘’S`ka poshtersi me te madhe , sa ta vesh atedheun ne rrezik per interesa personale’’-shkruante Sami frasheri
NGA ALI COKA
BIOPLANT ALBANIA
ANTAR I FEDERATES SE GAZETAREVE TE BUJQESISE DHE MJEDISIT
17 Janar 2016

Domosdova dhe bijtë e saj

Shkruan Ali Coka
President I Shoqates Bioplant Albania
Platformat elektorale që paraqesin kahet e politikës nga bijtë e Domosdovës si do që të jenë ato përfaqësojnë në një farë mënyre projekte të ndërtimit të së ardhmes së Domosdovës. Më lejoni të përmend me këtë rast shprehjen e gjykatësit Charles Evans Hyghes, 1862-1948, i cili thotë: ”Kur humbim të drejtën për të qenë të ndryshëm, humbim privilegjin për të qenë të lirë”. Gazeta “DOMOSDOVA” është e vetmja media e shkruar locale nga vendi I Kandaveve te lashte qe rriti Nenen e djalit te Heroit Tone Kombetar, dhe “Domosdova’’ që po fut ndjenjën e lirisë dhe që po përgatit terrenin ku në psikikën tonë dhe të njerëzve të pranojmë njëri-tjetrin si të ndryshëm, por të mos bëjmë asnjë kompromis me mjedisin e Atedheut Tone, sepse ai është shtëpi e të gjithëve për brezat e sotëm dhe të ardhshëm.
Kjo është arsyeja që mua me pelqen të drejtoj platformën e përmirësimit mjedisor,ndonese ne nje organizate jo qeveritare dhe jo fitimprurese, asgjë nuk është e vështirë për t’u zgjidhur nga mendja e njeriut. Eshte koha per kooperim per ndertimin e sigurte te se ardhmes.
Dashuria për vendlindjen që është atdheu ynë e kalon çdo dashuri tjetër. Ne të lindurit ne keto troje te Kandavise se lashte duhet te mbrojme me lavdinë më të madhe atdheun, gratë, fëmijët dhe të gjitha të mirat. Ne ne kete 100 vjetor te ketij kombi kaqe te lashte por cuditerisht akoma te pa konsoliduar, sjellim qetësinë e vërtetë të lirisë, për të mirën e atdheut tonë mbresëlënës nga të huajt që nga Bajroni deri tek Nigel Esteline (1938). Udhëtime nëpër Shqipëri dhe deri tek presidentët e Fuqive të mëdha të botës në kohën e sotme. Por a do të jetë mbresëlënës ky vend me ngastra toke te fragmentarizuara qe punohen me parmenden e lashte dhe qe terhiqen jo me QE por me GO.?
Së dyti kur forcat me aktive jane larguar nga keto troje ne kerkim te nje jete me te mire, nëqoftëse mungon platform e ndertimit te se ardhemes, a do të jenë fëmijët tanë dhe brezat që do të vijnë në rrezik?
Së treti nëqoftëse vazhdon shkatërrimi i pyjeve, humbja e vlerave të biodiveristetit, humbja e popullatave të vendit Paksimi I burimeve natyrore, a nuk është një katastrofë ekologjike?
Së katërti a do të ketë një zhvillim turizmi në këtë vend të virgjër e të lakmuar pa kooperim?
Së pesti a kemi ne legjislacion të BE-së për zhvillimin dhe menaxhimin e Mjedisit I cili te drejten mjedisore te komunitetit e ka me rigoroze sa ajo kombetare ,dhe te drejten mjedisore kombetare e ka me rigoroze se sa ajo europjane ?
Së gjashti të mbrojmë me lavdinë më të madhe atdheun dhe të lëmë mënjanë lakminë e çmendur për të mbretëruar e për t’u pasuruar të cilat i bënë njerëzit jo vetëm të pabesë, por edhe me mendje të lehtë.
Domosdova 30 Km nga Librazhdi, vendi ku Heroi yne kombetar kreu fitoren e pare te Tij ne Qershor 1444 (Beteja e Torviollit) do të vazhdojë të jetë mitizuesja e betejës së Gjergj Kastriot, Skënderbeut në gjirin e saj, por Zoti i faltë çmitizuesit se nuk dinë se ç’bëjnë! Ja kush ishin porositë e Heroit Tonë Kombëtar në çastet e fundit të jetës që i jepte djalit të vetë.:

1. Biri im mos duro qetësinë qulle dhe vetëplogështinë zhburrëruese, sepse të dyja sjellin të gjithë të këqijat.
2. Ushtarët mos i lër të kalben duke ndenjur në plogështi, por ushtroji në punë e mund dhe pagjumësi të pandërprerë. Me ta të jesh dhe komandant dhe ushtar.
3. Endjet urreji fort, tepritë largoji, sepse prej tyre edhe burrat më të fuqishëm qullen e çburrërohen.
4. Jo vetëm ta duash dhe ta kesh gjithënjë përpara syve atdheun dhe shtetin ku secili ka lindur dhe është edukuar, por edhe ta mbrosh e ta shpëtosh.(Shqiperia para ardhjes se turqeve ne Ballkan,zinte nje siperfaqe prej rreth 110.000 km katerore Referenca’Kultura kombetare shqipetare deri ne Lidhjen e Prizerenit’’ Prishtine 1979 fq 11-20 nga Muhamet Pirraku,”Shqiptaret dhe greket’’Realitete historike fq42 Nuri Dragoj )
5. Ndero para së gjithash drejtësinë e cila është më e shkëlqyera nga të gjithë virtytet.

Referime nga Marin Barleti (1450-1512).
3Like • Ansambli Artistik RRAJCA NE FESTIVALIN NDERKOMBETAR BYLIS POLIFONIA I NDERUAR ME CMIMIM KARRIERE.
A nuk janë aktuale këto porosi edhe sot në raportin i zgjedhur dhe zgjedhës?
S`ka komb tjeter te jete marre neper kembe,kaq pa meshireshem nga shtetet fqinje-shkruante Bajroni per Shqiperine
Tani është koha, ky njeqind vjetor le tejete nje hap I sigurte ne ndertimin e te ardhmes sone te perbashket.
‘’S`ka poshtersi me te madhe , sa ta vesh atedheun ne rrezik per interesa personale’’-shkruante Sami frasheri
NGA ALI COKA
BIOPLANT ALBANIA
ANTAR I FEDERATES SE GAZETAREVE TE BUJQESISE DHE MJEDISIT
17 Janar 2016

UNE E DI KU KAM LINDUR..


Që nga uraka frynë një erë.
 Fshat i bukur me shumë vlerë.
 Katjel, Kotodesh edhe rrajce.
 Bukurine kjo zone e ka hak. .
 Domosdova sofer e madhe Poshte fushe,
 e larte male Perrenjasin, e Rashtani perballë
 Shkelqejne si gure margaritarë. 
. Mbi Pishkash bilbili kendon
 Karkavecin e veshtron.
 Në ato male, gurë e kreshta
 Ku eshte Fanja dhe Berzeshta. 
. Farreti i vogel vetem ka mbetur.
 Mallë e gure, bashke jane tretur 
 Histori e madhe eshte shkruar.
 Koha e vuajtes i ka munduar. .
 Fjale per Quksin jo nuk kam
 Në zëmër të tij un gjithmon jam.
 Nuk gjej fjale per ta pershkruar.
 Fshat me vlera, si gur i çmuar. 
. Nuk e di pse kaq shpejt lotoj
 Pranë tij, une kur kaloj
 Ai kurre s'më thotë një fjalë
 Mërzitet, pse s'më ka djalë. 
. Mos qajë o Qukes me ligjerime.
 Se te kam ne zemren time.
 Pranë teje gjithmon dua të rri
 Se si ty, jo tjeter nuk di. 
. Bukurine na e dha natyra Burim kristali,
 që rrjedh nga Xhyra Vehcani bermbi pyje
 Me malet nyje nyje. 
. Hotolisht, dhe Dragostunjê
 Më bejnë te ulem ne gjunje.
 Se per zonën time jam gjithmon mik
 Nga Stebleva deri ne Lunik. 
. Flisni një fjalë, se nuk dini pak.
 Fol njeher oj Mirak.
 Fshatra te lashtë, si rrënje lisi.
 Sopoti i shenjte, dhe Polisi. 
. Shëtis krenar mbi keto an Shkel krenar mbi Kuturman.
 Shebeniku rrenja e historis Ku ka lindur, farê e fis. 
. Neshtë, Rinas dhe Spathar Jane gurë te larë me ar.
 Si Guri i Kuq, bashkë me Qarrishtë.
 Janë te rradhe numurohen me gisht. .
 Si keta njerëz ketej, jo nuk ka
 Të rrespektojne si vella.
 Jo nuk ka more si Librazhdiotët Bashke qajne,
                              bashke i fshijne lotet!

Vija e Madhe

Vija e madhe  sic e quajne dhe rrajcaret,e ndertuar nga mjeshtra Rrajcare rreth viteve 1840 .Ne krye te saj ajo fillon me pjesen qe quhet  Vija e Peshkut  dhe ku vihet re qarte vjetersia dhe mjeshteria e ndetimit.
Inagurimi i kesaj vije te lumit eshte bere me qindra deshe dhe bashke me gjakun e bagetive u perzie dhe gjaku i tokes ,prej kesaj zone rrjedh dhe legjenda e murimit sipas PROF.DHIMITER SHUTERIQIT ne librin'' Mledhes te folklorit'' faqe43 Kenget e Murimit .botim 1956..Ja pra qe ne Rrajce ekziston Legjenda e murimit
   Ndërsa sipas ndërtuesit te vjetër rrajcar Vesel Bexhet Coka  në intervistën që i kemi marrë thotë : Në vitin 1845 është bërë vija e Lumit( Vija e Madhe ). Për ndërtimin e vijës së lumit është ngritur fshati dhe në krye të punës ka vënë si përgjegjës Mahmut Bogdanin nga Guri i Koklit, në Policë. Ka qenë dhe Ramadan Bogdani. Tregojnë se si e lidhte litarin pas trupit për të punuar në vijë kur pjesa e vijës ishte në shkëmb. Mahmut Bogdani mblodhi miqtë nga Ohri dhe theri dy a tre qe. Hidhnin lekët në shami. Miqtë hidhnin florinjtë në shami për ndihmë.

Pershkrimi ekosistemit te treves se RRAJCES





Ky artikull qe po vendos ketu,eshte mundesuar nga specialisti i Agro-mjedisit qe ka punuar dikur dhe si agronom ne fshatin Rr.Skenderbe, z.Ali Coka.Pershkrimi i tij u perpunua nga  Lulzim Lul Rira me disa shtesa te vogla.
Pershkrimi biologjik i ekosistemit te zones, malore Rrajce,Librazhd.Zona e mbrojtur e Rrajces, ben pjese ne parkun kombetar, malor-''Shebenik-Jabllanice".Kjo zone si krahine malore qendrore me vone eshte rajonizuar si pjese juglindore ne teritorin e Shqiperise. Malet dhe kodrat e kesaj zone kane pak a shume te njejten lartesi mbi nivelin e detit, te cilat nderpriten nga disa perrenj e lugina, kjo ka bere qe terreni ne keto bjeshke te jete i thyer dhe mjaft i ashper.Zona natyrore e mbrojtur e Rrajces, ndodhet ne komunen e Rrajces te rrethit Librazhd. Siperfaqja totale 4700 Ha( 1ha-hectar/hektar= 10.000 m2). Siperfaqe pyjore 3680 ha,Sip... kullosore 930 ha, Sip..ujore 10 ha dhe sip shkembore 80 ha.Zona e mbrojtur perfshin malin e Shebenikut dhe nje pjese te malit te Jabllanice- Belice te cilat nderpriten nga lumi ose perroi qe bashkon ujerat e ketyre bjeshkeve, keto ujera pasi grumbullohen, kalojne poshte fshatit Bardhaj, ku devijojne dhe marrin drejtimin e Bushtrices ku behen pjese e lumit Shkumbin.Maja me e larte e zones ajo me kuote 2262 m- e Reshpes, kuota 2251 m- maja e Shebenikut ,2194 m- maja e Fursit, 2137 m -maja e Dupkes,2050 m- maja e Buturakut, dhe 2029 m- kuota me e ulet e perroit te Peshkut,e lugines se perroit te Artinit dhe lugina e perroit te Skalaves. Sipas studimeve gjeologjike zona e mbrojtur ben pjese ne zonen tektonike Gramoz-Mirdite.Shkembinjte kryesore jane serpentinitet dhe baziket qe bejne pjese ne masivin e Shebenikut, qe ndodhen ne anen e majte te lumit te Bushtrices dhe gelqeroret,shkembinj sedimentare te masivit te Jabllanices, qe ndodhen ne anen e djathte te ketij lumi ose ne lindje te zones.Ne sasi te pakta ka dhe depozitime aluvionale. Ne kete zone takohen dy tipe tokash. Toka e murrme pyjore qe zene 82% te siperfaqes . Toka kafe te kuqerremta qe zene 18% te siperfaqes.Tokat e murreme pyjore zene pjesen me te madhe te siperfaqes, jane toka me thellesi mesatare, legusha shkon 2-5 cm ne shumicen e rasteve e dekompozuar. Ne keto toka jane instaluar pyjet e Ahut,te Pishes, te Bredhit e Meshteknes. Tokat kafe te kuqerremta, zene pjesen me te vogel te siperfaqes , ato jane kryesisht toka te ceketa,pa legushe mbi te cilat jane instaluar pyjet e Lisit/Dushkut dhe shkurret ku midis tyre rritet dhe Dellinja e kuqe dhe e zeze dhe bushi. Ne kete zone malore, gjendet gjithashtu Caji i malit, Sherebela, Dafina, Trendelina, Kacia, Zgorrofeta, Zambaku dhe lule te tjera.Ne luginen e Kovanikut, rritet shume dhe Trendafili i eger-Rose Hips, manat e Ferres, si dhe pema frutore e Thanes.Klima dhe sistemi-Hidrik i zones. Zona e mbrojtur ben pjese ne zonen klimatike mesdhetare malore ,nenzona mesdhetare malore -lindore.Mbizoterojne ererat qe fryne nga veriu dhe veri-lindja.Temperaturat mesatare vjetore ne pjesen e ulet 7-10 grade C, ne pjesen e larte 2-6 grade C.Minimalet absolute te temperatures levizin nga - 10 deri -15 grade C,ne dimra shume te ftohte temp zbret deri ne -20 grade C. Sasia vjetore e reshjeve shkon 1300-1800 mm,trashesia e debores ne zonen e ulet shkon deri ne 60 cm,ne zonen e larte shkon ne 2 m,dhe ne vende te vecanta deri ne 3 m. Zona natyrore e mbrojtur, ndodhen ne basenin uje mbledhes te lumit te Bushtrices ,i cili ne kete zone ka prurje te medha,gjatesia totale mbrenda zones eshte 18.5 km dhe 7 km jasht saje deri sa derdhet ne Shkumbin. Ne zallin e lumit te krijuar nga gerryerja e tokes gjendet bimesia si rrapi dhe shelgu etj. Ajo qe e ben te vecante kete lume eshte prania e ujerave te pasterta e te embela , duke krijuar ambjentin e jeteses se Troftes (salmo truta) se malit dhe te Lunderezes (lunderza , lutra) . Te dyja speciet rrezikohen per tu zhdukur ne kete zone. Perrenjte kryesore qe derdhen ne lumin e Bushtrices jane , perroi i Moraves, i Kunjit, perroi i Peshkut, perroi i Artinit, perroi i Skalaves dhe perroi i Shurit te Zi. Liqenet e Rrajces,ne Likopather.Ne kete zone ndodhen 8 liqene ne shpatin lindor te malit te Shebenikut .Jane liqene te vendosur ne fundin e nje kompleksi akullnajor,ata jane te ndare njeri nga tjetri me depozitime moremike dhe shkembinj njerresore.Thellesia e liqeneve shkon disa metra,ato kane uje te ftohte dhe shume te paster.Gjate dimrit liqenet ngrijne ne siperfaqe shtrese te forte akulli, mbi te cilen bie debora deri kur fillon shkrirja e akullit ne pranvere. Keto liqene kane bukuri te rralla natyrore . Tre liqene qe njihen me emrin liqenet e Rrajces kane siperfaqen me te madhe , ato ndodhen ne shpatin lindor te Shebenikut , poshte majes se Fursit. — meAli Coka
Text Select Disable

Liqenet e rrajces

Liqenet e Rajcës. Ndodhen në shpatin lindor të malit të Shebenikut. të vendosura në një cirk të madh kompleks akullnajor, ne afersi te fshatit Rajce te rrethit te Librazhdit, 2200 m mbi nivelin e detit. Janë katër liqene akullnajore, me gjatësi e gjerësi mesatare 100 - 200 m dhe 80 - 100 m, thellësi deri

Natyra rrajcare


1.Nje nga speciet erralla bimore Aster(lilium) Albanikum qe gjendet vetem ne Shqiperi pikerisht ne Rrajcen tone aty ka pasur 16% te specieve boterore .

2.Eshe vendi i vetem ne bote ku nje hekurudhe krijon formen e nje S dhe ne nje territor kaq te vogel.