Momenti i çuarjes se drithit në mulli në dasmat rrajcare

Histori dhe tradita Rrajcare

Tregim në vargje për Ymer Bozhën-Nga mësuesi rrajcar Zydi Mala

Shkëputur nga libri <<Jeto Jetën>>-Libër me poezi nga Zydi Mala

Ymer Bozha djaloshari
U godit nga taksidari
Ai taksa nuk pagoi
Ne burg, Oher na e coi

Si Ymeri pa te tjere
Numrin 100 pati shkuar
Na e gjithe kaza e Oherit
S’kishin leke per te paguar

Denimin ua pane treguar
Ne luge te mullirit do kalojne
Kush te dali gjalle
Ai, do te shpetoje

Ne qeli burrat rrinin
Dita dites ata prisnin
Ja te vdisnin e te shkonin
Ja te dilnin e te rronin

Diten qe do behej gjyqi
Njeri nga trupi gjykues
Si lexoi proceverbalin
Nga podium u shkeput

Aty prane ai qendroi
-Kush eshte Ymer Bozha? Kerkoi
Aty ne rrjeshtin e pare
Ymer Bozha ne kembe qendroi

-Me njeh mua kush jam?
-Jo I thote Ai
-Une pse te njoh, ti mua pse jo ?
-Te lutem me fal, mua mu trego

-A mban mend o rrajcar
Shume vite kane kaluar
Ne fshatin tend bujar
Nje ushtri ka qendruar

Ti u solle te hanin
Se qene te uritur
Ti kaun e vetem there
Me plot zemer na ke pritur

Po, po ashtu ka qene
Komandanti me kerkoi
Pak ushqim per te ngrene
Se ushtaret s’kan fuqi te shkojne

-Une jam ai komandanti
Qe me ty pata takuar
Qe u tregove i gatshem
Ushtaret per ti shpetuar

Qofsh shendoshe ,
une s’te njoh
Nga ato qe thua
Tani une u besoj

Tani - thote ai
Per te miren qe ti ke bere
Nga une je i falur
Nga une je i lire

Ah, jo bre zoteri
Kete s’mund ta bej
Se une s’jam i vetmi
Kam njeqind shoket e mi

Me ta u njoha u beme nje
Kur te futen ata ne lug te mullirit
Edhe bashke me ta
Jeten do ta bej fli

Si e pa qe Ymeri s’pranoi
I vetem nga shoket te shpetoj
Trupin gjykues mblodhi
I mblodhi te bisedoje

Duke ua treguar historine
Ymer Bozha nga Rrajca ky burre
Shpetoi 300 ushtaret e mi
Ne nje dite te veshtire

Trupi gjykues vendosi
Vendimin ta anulloje
Per hatrin e Ymer Bozhes
100 burrat ti shpetoje

Te 100 burrat shpetuan
Ne saje te ketij burri rrajcar
Nje kenge atij i kushtuan
Qe mbeti nje histori e papare

Zydi MALA

O moj Shqypni! - Poezi e Pashko Vases e recituar nga Dorina Hana

Plaku dhe plaka- Lojrat ne dasma rrajcare

Profesori nga Rrajca në universitetin e Hohenhemit Gjermani Shkelqim Karaj vjen ne vendlindje me nje projekt gjigand për bimët medicinale

Projekt gjigand për bimët medicinale në qarkun e Elbasanit. Por jo vetëm kaq. Edhe një mundësi e madhe për të reklamuar në tregjet europiane bimët endemike shqiptare aq të kërkuara për aromën dhe efektet e tyre në organizëm si; çaji i malit, dellinja e zeze, lule basami, bari i bletes, etj.
Ky projekt, i pari në vendin tonë për nga natyra e tij, kap vlerën 2 mil €, me nje kohezgjatje 5 vjecare dhe do te realizohet ne zonen e Rryenit, Parku Kombetar Shebenik, bashkia Prrenjas. Ai mundësohet nga një bashkepunim i shkëlqyer mes pushtetit lokal, Zonave te Mbrojtura, Universitetit te Hohenheimit ne Gjermani dhe sipermarrjes private. Fillimisht do të punësohen 100 persona dhe numri do jete gjithnje e ne rritje.


Meritë të veçantë në gjithë këtë sipërmarrje ka profesori i asociuar z. Shkelqim Karaj me origjinë nga Rrajca, i cili jep mësim pranë universitetit Hohenheim Gjermani. Ky profesor, me ekspertizen dhe njohurine e tij, e ktheu dijen që ka, ne kontribut per vendlindjen, Rrajcen.
Parku i Shebenik Jabllanicës shquhet për numër të madh bimësh medicinale të cilat janë mjaft të kërkuara në tregjet botërore e posaçërisht industrinë gjermane të përpunimit të tyr

Imazhet e nje mengjesi

Duke kerkuar dhe shikuar ne kutine e kujtimeve midis shume gjerave te tjera gjeta edhe kete .

Ky eshte hartimi im i matures ku nder tre temave qe kishim njera ishte teme e lire . Hartimi im titullohej "Imazhet e nje mengjesi" dhe une po e postoj ne kete blog.

"E fresket si gjethet e zbehta 

    te lageshta te zambakut

Ajo u shtri krah meje ne agim"

  Ishin vargjet e nje poezie qe e kisha lexuar diku e tani nuk po e kujtoja dot,por qe i shkonin pershtat katij mengjesi te jashtzakonshem.

  Tek meditoja keshtu ne ato momente nje drithme me pershkroi cdo qelize te trupit. E ndjeja qe i gjithe trupi me pulsonte e dridhesha i teri.

"- C'te jene valle,emocione,ankth? Apo te dyja bashke?"

  Si per ta lehtesuar sado pak veten nga ai ankth qe me kishte pllakosur gjithe trupin shikimi im i mjegullt ngulitej diku me tej tek Ajo. Ecte ne menyre te perkujdesur ndersa floket e saj te hedhura mbi supe  ia ledhatonte ai flladi i lehte mengjesor........

  -Oh ! Ajo menyre te ecuri krenare e ngacmuese njekohesisht,ajo dridhja e ijeve nen rrobat e ngushta,perkulja melankolike e kokes drejt shpatulles,leshonin nje thirrje te paperballueshme. Por me pelqente ashtu krenare  dhe e ndergjegjshmeper humbjen e saj dhe pse pertej asaj terheqje misterioze nuk dija si te shkoja.

  Qe isha i dashuruar kjo nuk kishte pike dyshimi ,por ishte nje ndjenje e vecante qe ndoshta ne nje kendveshtrim objektiv shprehte qarte ate sens fataliteti,nenshtrimi dhe goditjeje qe leshonte mesazhi trupor i saj.

Ishte takimi yne i pare dhe qe do te me sherbente si zgjidhje per te dale nga nje udhekryq ose si nje pergjigje per shume pyetje qe i beja vetes e qe me dukeshin pa pergjigje.......

  U pershendetem dhe njekohesisht u perqafuam fort dhe ashtu prane njeri tjetrit morem rrugen nen permet e larta qe na rrinin mbi krye si kurore. Shpeshhere e shikoja me vemendje dhe gjithmone me tingellonin ne vesh pyetjet qe ia kisha drejtuar sa e sa here vetes e qe ne ato momente me dukeshin pa kuptim.

  E si do te mund dukeshin te kuptimta keto fjale  para asaj mrekullie qe s'kishte te krahasuar,para atyre syve te shndritshem te cilet te linin te kuptoje gjithcka,para atyre buzeve te njoma  te thara nga etja ,para atij gjoksi te bukur e te brishte ,ku edhe vete natyra do te perulej pa thene asnje fjale.

- Eh! Ndoshta tani do te merrnin jete edhe ato kenge dashurie qe  i kam shkruar  e belbezuar  mbremjeve me hene  e gjithnje i permalluar ,te lindura nga nje fantazi e kulluar rinore qe kjo mrekulli,kjo zane mali u dha jete.

  Pra ishte kjo mrekulli qe do ti kendonte me vone edhe ketyre casteve te magjishme kenge,por qe tashme i kishim krijuar te dy duke lundruar  neper kato imazhe te kesaj dite dhe duke kenduar vargje te ketyre kengeve qe do te perbejne refrenin e gjithe jetes tone.

Shkruar nga PELLUMB BEQO -1993

“Sofra e Skënderbeut”, shkëmbi Monument i Historik Bukuri e natyres dhe destinacion turistik

“Sofra e Skenderbeut”, i cili ndodhet në skajin jugor të malit të Shebenikut, në lartësinë 1376 m mbi nivelin e detit, është kthyer në një vend mjaft të vizitueshëm nga kuriozë dhe amatorë të sporteve malore.

Sofra e Skenderbeut eshte i njohur edhe si Guri i Pishkashit . Ky fshat ,Pishkashi gjendet pikerisht poshte ne fund te malit .
Ky shkëmb në formë sofre është i gjatë rreth 1 km dhe i gjerë rreth 800 m.Ka kreshtë të sheshtë të mbushur me forma të shumta karstike dhe shpate të thepisura. Përbën një bllok guri gëlqerori me formë të veçantë të vendosur mbi ultrabazikë.Në kontaktin midis tyre gjendet korja e kuqe e pasur me mineral hekuri

Vetë guri përbën një mbetje erozive të sinklinalit të Mirditës. Legjenda thotë se mbi këtë gur hante bukë Paria e ushtrise se Skenderbeut, nga ku ka marrë edhe emrin.Gojdhenat tregojne se: Aty ne ate shkemb u mblodh Paria e Ushtrise Shqiptare dhe u be plani i veprimit kunder ushtrise turke.Qe aty u percaktua menyra se si do te sulmohej dhe qe aty do te jepeshin sinjalet per secilin komandant te ushtrise se vet per kohen e veprimit . SOFRA E SKENDERBEUT eshte nje shkemb me nje rendesi te madhe historike per zonen. Po te hipesh ne ate gur do te vesh re se qe aty shikon gjithe fushen e Domosdoves dhe gjithe brigjet perreth qe nga Qafa e Polices permbi fshatin Sutaj pastaj gjithe malin e ashtuquajtur Kraste nga banoret e fshatit deri ne Qafe Thane ndjekim vijen e horizontit dhe do te veme re pothuajse gjithe zonen e Mokres dhe brigjet e fshatit Katjel dhe Rashtan 

Objekt me vlera gjeografike, gjeologjike, mineralogjike, historike, turistike dhe didaktike për studentët e gjeologjisë, gjeografisë dhe nxënësit e shkollave. Pjesërisht është i dëmtuar nga shfrytëzimi i mineralit të hekur-nikelit.

Ka vlera shkencore, kulturore, didaktike dhe turistike.
Vizitohen sipas intinerarit Librazhd – Përrenjas – Pishkash – Monumenti.

Vallja e Rrajces ashtu si asnjehere nuk e keni pare

Vallja Rrajcare-Mimoza Vasku

Prej shekujsh burimi,
Hoje plot me mjalte,
Moj vallja e Rrajces,
Majaja mbi majate.

Majaja e Majave
E valleve shqiptare
Ka qene dhe do mbetet
Vallja Rrajcare.

Ritmet e daulleve
Krisma neper kohe.
Melodite e dasmave
Ilaçe qe sherojne.

Toka edhe qielli
Ne heshtje jane.
Qielli spektator
Toka me valltare.

Keta djem me fuqi qiellore
Me malet kercejne perdore.
Vajzat me pamje engjëllore
Ne ç'do hap shikime hyjnore.

O Zot. Me jep force te mbaj
Melodine dhe delikatesen e saj
Hena dhe dielli magjiplote
Kercejne vallen Rrajcare, me te bukuren ne bote.

Mimoza VASKU / Tirane, dhjetor 2016.

Rrajce Skenderbej Ramis Myftari Dritan Hana Valle Dyshe

Valle dyshe

Pellumb Rira - Skulptori Rrajcar

FAKTE DHE TE VERTETA HISTORIKE MBI BETEJEN E PARE TE SKENDERBEUT NE FUSHEN E DOMOSDOVES (TERVIOLLIT)

E VERTETA MBI BETEJEN E PARE TE SKENDERBEUT NE FUSHEN E DOMOSDOVES (TERVIOLLIT) 

Një lexues, që leximin e librave nuk e ka vetëm për kënaqësi e kureshtje, por edhe për interesa studimore, një pjesë të materialeve i gjen kryesisht te librat e rekomanduar si dhe te leximet e rastit. Fati dhe rastësia e solli që unë të lexoj librin “Beteja e Torviollit” (Tiranë 1963), i cili, ndonëse ishte botuar rreth 50 vjet më parë, për mua ishte krejt i panjohur. Shkas për gjetjen e këtij libri u bë botimi në gazetën “Shqip” (datë 09.12.2011) i artikullit tim: “Fusha e Torviollit, apo Fusha e Tri Vjollëve”, që kishte si qëllimi promovimin e një artikulli të shkruar vite më parë nga z. Shahin Zharri me titull: “Ku ndodhet Fusha e Torviollit”, e cila për z. Zharri ishte Fusha e sotme e Domosdovës. Artikulli solli reagime nga lexues të ndryshëm, të cilat, siç është e natyrshme, disa qenë pro dhe disa kundra artikullit në fjalë. Shumica e opinioneve më erdhën nëpërmjet faqes së internetit, ku pjesa më e madhe e tyre ishin nga persona të panjohur. Për fatin tim të mirë, nëpërmjet postës elektronike më erdhi edhe një e-mail nga zoti Ramazan Kica, studiues dibran, i cili më vinte në dijeni për ekzistencën e një libri kushtuar betejës së Skënderbeut të vitit 1444, të titulluar “Beteja e Torviollit”, që kishte si autor Kolonel Dilaver Radëshin. Zoti Kica ma vuri në dispozicion librin në fjalë, që, për hir të së vërtetës, ishte një surprizë e këndshme për mua, pasi unë nuk dija asgjë për ekzistencën e këtij libri dhe as për autorin e saj.

* * *

Disa kërkime paraprake më dhanë mundësinë që unë të njihesha më mirë me jetën e autorit të librit “Beteja e Torviollit”, se kush ishte Dilaver Radëshi, cila ishte veprimtaria e tij studimore dhe si ndryshoi jeta e tij në mënyrë tragjike pas viteve ‘60. D. Radëshi kishte qenë pjesëmarrës në Luftën Antifashiste Nacionalçlirimtare dhe pas saj ai kishte vijuar studimet e larta në një prej Akademive Ushtarake në ish-Bashkimin Sovjetik. Gjatë karrierës së tij u gradua Kolonel dhe punoi për disa vite në Ministrinë e Mbrojtjes. Kolonel Radëshi kishte një pasion të veçantë studimin dhe hulumtimin e ngjarjeve historike, të cilave u kushtoi disa libra, si: “Beteja e Torviollit” (Tiranë 1963), “Beteja e Drinit dhe Oranikut” (Tiranë 1964), “Inkursioni luftarak i Brigadës” (Tiranë 1964).
Vepra e tij më e njohur, e cila i dha një famë të menjëhershme, ishte libri “Beteja e Torviollit”. Libri ishte i shtypur në format të vogël dhe kishte një tirazh prej 3000 kopjesh. Në libër, përmes burimeve dokumentare, fakteve, argumenteve dhe literaturës shkencore, autori kishte arritur në përfundimin se beteja e Skënderbeut e vitit 1444, e ashtuquajtur “Beteja e Torviollit”, ishte zhvilluar në Fushën e sotme të Domosdovës. Fill pas botimit libri pati një jehonë të madhe në rrethet akademike, por edhe te lexuesit e thjeshtë. Suksesi i librit ndikoi edhe në futjen e tij si libër mësimor dhe tashmë ai studiohej nga nxënësit e shkollave. Teksti “Historia e Shqipërisë” e klasës së 6-të (Tiranë 1966), e hartuar nga prof. Stefanaq Pollo, përcaktonte se beteja e Skënderbeut e vitit 1444 ishte zhvilluar në Fushën e Domosdovës.
Në vitin 1966, pas heqjen së gradave në ushtri, Kolonel Dilaver Radëshi pati përplasje me regjimin e kohës dhe jeta e tij ndryshoi në mënyrë tragjike. Në një mbledhje që u zhvillua në zyrën e shefit të Shtabit të Ushtrisë shqiptare, Petrit Dume, ai kundërshtoi hapur heqjen e gradave dhe arrestohet në “emër të popullit”. Kol. Radëshit i vunë hekurat aty në sallë dhe e dërguan menjëherë në burgun e Tiranës. Pas një gjyqi të inskenuar, Dilaveri u dënua me 18 vjet burg. Pas burgosjes atij iu hoqën librat nga qarkullimi, duke përfshirë edhe librin “Beteja e Torviollit”. Çuditërisht, bashkë me dënimin e autorit, u “dënua” edhe fusha ku ishte zhvilluar beteja e Skënderbeut e vitit 1444 (?!). Tashmë, disa historianë e kishin “transferuar” fushën ku ishte zhvilluar beteja e famshme e Skënderbeut, nga Domosdova në trevat e Dibrës.

* * *

Historianët që janë marrë me betejat e Skënderbeut, në lidhje me betejën e vitit 1444, e cila ishte një nga betejat më të rëndësishme dhe më vendimtare që Skënderbeu zhvilloi kundër ushtrisë osmane, kanë pasur mendime të ndryshme për vendin se ku u zhvillua kjo betejë. Disa mendojnë se ajo është zhvilluar në fFushën e sotme të Domosdovës (Përrenjas) dhe disa të tjerë se ajo ka qenë zhvilluar në trevat e Dibrës. Në tekstin e librit “Historia e Popullit Shqiptar”, Vol. 1 (Tiranë 2002), në lidhje me këtë betejë (të vitit 1444), shkruhet: “Beteja u zhvillua… në fushën e palokalizuar (nënvizimi im – A.A.) të Dibrës së Poshtme. Qysh nga shek. XVIII, nëpërmjet veprës së Xh. Biemit, ajo njihet në historiografi me emrin Beteja e Torviollit dhe po kështu si datë të saj ai përmend 29 qershorin e vitit 1444” (faqe 406). Nga leximi i këtij fragmenti do të veçojmë tre fakte: e para, që fusha është ende e palokalizuar; e dyta, që emri i fushës, e cila është quajtur “Torvioll” (?!) dhe data (29 qershor), janë nxjerrë nga libri“Istoria di Giorgio Castrioto detto Scander-begh” , të autorit të shek. të 18-të, Xhammaria Biemi; dhe e treta, që beteja është zhvilluar në Dibër të Poshtme.
1. Për këtë ngjarje, betejën e vitit 1444, janë hartuar shkrime e libra nga autorë të ndryshëm, të cilët, për vendin se ku është zhvilluar kjo betejë, siç e përmenda edhe më sipër, kanë pasur dhe kanë mendime të kundërta nga njëri-tjetri, ndaj ajo akoma ka mbetur e “papërcaktuar”, apo e “palokalizuar”, siç shkruhet në tekstin e Historisë së Shqipërisë.
2. Për sa kohë që burime të mirëfillta për historinë e Skënderbeut merren nga libri i një autori si Xh. Biemi, vepra e të cilit është vlerësuar si “vepra mashtruese e hileqare” dhe vetë autori i saj është etiketuar si falsifikator (F. Babinger : “Fundi  i arianitëve”, Tiranë 2004), qoftë data (29 qershor), qoftë emri i vendit (“Torvioll”), që janë dhënë prej tij, nuk mund dhe nuk duhet të merren në konsideratë.
3. Për vendin se ku është zhvilluar beteja e vitit 1444 do të ndalemi më gjatë, pasi ky është edhe qëllimi i shkrimit tonë.
Libri i Kolonel Dilaver Radëshit, “Beteja e Torviollit” i bën një analizë të thellë shkencore betejës së Skënderbeut të vitit 1444. Përmes burimeve dokumentare, fakteve, argumenteve dhe literaturës shkencore, ai dëshmon se beteja e vitit 1444 u zhvillua në Fushën e sotme të Domosdovës.

Radëshi, ashtu si shumë historianë të tjerë shqiptarë, një pjesë të burimeve për hartimin e librit të tij, gabimisht i ka mbështetur te libri i Xh. Biemit, duke rënë pre e mashtrimeve të abatit breshian. Çuditërisht, duke parë bibliografinë e paraqitur prej tij, për hartimin e librit “Beteja e Torviollit”, ndonëse Kol. Radëshi ka pasur në dispozicion edhe librat e dy prej kritikuesve më të mëdhenj të veprës së Biemit, Frans Babinger (“Das Ende des Arianiten”) dhe Kurt Ohli (“Eine Gefalschte Retdoltinkunavel”), ai çuditërisht nuk i ka përfillur kritikat e studiuesve gjermanë, çka përbën edhe një të metë të madhe të librit. Çështja “Biemi” në historiografinë botërore kishte përfunduar qysh në vitet ’30 të shekullit të 20-të, teksa prifti breshian ishte shpallur si falsifikator profesionist. Por Radëshi nuk ka mbetur skllav vetëm i burimeve të Biemit. Ai ka marrë informacione edhe nga autorë të tjerë shumë më seriozë dhe të besueshëm, si janë p.sh., autorët shqiptarë, Dilaver Radëshi, Dhimitër Frëngu dhe Gjon Muzaka, që kanë qenë edhe bashkëkohës të Skënderbeut. Janë pikërisht këto burime të autorëve arbër të sipërpërmendur, të cilat e bëjnë librin e Radëshit tejet dinjitoz dhe të besueshëm.
Për të përcaktuar vendin e betejës, Koloneli i bën një analizë të gjerë të gjitha elementeve të saj, duke filluar që nga vendi i nisjes së ushtrisë turke (Shkupi), rruga që ndoqi kjo ushtri, qëllimi i mësymjes, strategjia e përdorur etj. Të gjitha informacionet për rrugën e ndjekur nga turqit ai i merr nga Barleti. Dhe është pikërisht Barleti ai i cili i jep informacionin e parë, se beteja e vitit 1444“u zhvillua në Dibrën e Poshtme, 80 mijë këmbë nga Kruja” (faqe 13). Duke kërkuar vendin se ku shtrihej Dibra e Poshtme dhe për të përcaktuar vendin ku u zhvillua beteja, Koloneli shkruan:“të shohim se ku na drejton Barleci” (faqe 13). Ai analizon informacionet e marra nga Barleti, Muzaka etj., për të përcaktuar shtrirjen e territorit të Dibrës mesjetare, si dhe për të përcaktuar kufirin se ku ndahen dy trevat, Dibra e Sipërme dhe Dibra e Poshtme. Kufirin e dy Dibrave, shkruan ai, “duhet ta kërkojmë në një truall më të gjërë se ai i sotmi. Duke u nisur nga përcaktimi i Barlecit se Dibra e Poshtme ishte në kufi të principatës së Kastriotëve… mund të mendohet se Drini ka qenë kufiri që ndante të dy Dibrat mesjetare” (faqe 14). Radëshi është shumë i vëmendshëm ndaj të dhënave që jepen për vendet dhe fshatrat që ndodhen në Dibrën e Poshtme dhe të atyre që ndodhen në Dibrën e Sipërme, dhe për këtë ai i referohet përsëri Barletit, i cili sipas Radëshit, kur “flet për Sfetigradin, që ndodhet 30 km në perëndim të Strugës, në krahë të djathtë të Drinit të Zi, thotë se ndodhet në Dibër të Sipërme, ndërsa për Modriçin, që ndodhet 22 km në veriperëndim të Strugës, në të majtë të Drinit, thotë se ndodhet në Dibër të Poshtme… Barleci na tregon edhe një vend tjetër që gjendet në Dibër të Sipërme dhe ky është ‘Oraniku. Midis Strugës dhe Ohrit, sot kemi një fshat të quajtur Oranik’ (faqe 13-14)… Barleci na thotë gjithashtu se Skënderbeu, pasi çliroi Krujën dhe kështjella të tjera… zbriti në Dibër të Poshtme, ku u takua me Moisinë” (faqe 14). Pra, është e qartë vendndodhja e dy Dibrave mesjetare: Dibra e Sipërme shtrihej në krah të djathtë të rrjedhës së lumit Drin dhe Dibra e Poshtme në krahun e majtë të lumit. Por Koloneli, për përcaktimin e dy Dibrave, të Sipërme e të Poshtme, i referohet edhe burimeve të tjera, siç janë ato të Gjon Muzakës, i cili kishte një njohje të mirë të viseve dhe pronave të familjeve princërore të Arbërisë të shek. 15-të. Në lidhje me burimet e Despotit të Beratit, Radëshi shkruan se: “Gjin Muzaka, një bashkëkohës i Skënderbeut, na jep një informatë më të saktë. Ai thotë: ‘Moisi Golemi quhej i Dibrës, pasi pronat e tij i kishte në Dibër. Vendi i tij shtrihej në një pjesë të Çermenikës dhe të Mokrës’…” (faqe 14). Radëshi, duke u mbështetur nga të dhënat që japin Barleti dhe Muzaka, e zgjeron shtrirjen e Dibrës së Poshtme deri në Shqipërinë e Mesme dhe sipas tij: “s’ka dyshim se Gryka e Shkumbinit nga Qafa e Thanës dhe deri në Elbasan, ka qenë pjesë e Dibrës së Poshtme” (faqe 14).
Një rëndësi të veçantë në librin e tij, Kolonel Radëshi i ka dhënë lëvizjes që ka bërë ushtria turke dhe rrugën që ajo ka përshkuar për t’u futur në trojet shqiptare. Të dhënat i ka marrë nga historiani turk, Ashik-Pasha Zade, i cili shkruan se sulltan Murati II urdhëroi komandantin e forcave turke të Shkupit, Isa Beun, që të sulmonte viset e Arbërisë. Ushtria turke, shkruan Radëshi, “kishte mundësi ta sulmonte Shqipërinë dhe ta rrethonte Krujën nga dy drejtime kryesore: i pari Kostur-Korçë-Grykë Shkumbinit-Elbasan-Krujë dhe e dyta Manastir-Dibër-Tiranë-Krujë. Në këto drejtime janë sulmuar herë pas here Shqipëria në kohën e Skënderbeut. Drejtimi i përgjithshëm dhe kryesor ka qenë ai i Grykës së Shkumbinit” (faqe 11).
Kolonel Radëshi, duke përshkruar rrugën që ndoqi ushtria turke, e cila zgjodhi rrugën e Grykës së Shkumbinit, ka nxjerrë përfundimin se beteja e Skënderbeut e vitit 1444 u zhvillua në Fushën e sotme të Domosdovës.
Për të mbështetur tezën e tij të Fushës së Domosdovës, ai sjell tetë argumente:
E para, për sa i përket anës taktike, Qafa e Thanës dhe Fusha e Domosdovës, shkruan Radëshi, “janë vende shumë të përshtatshme për luftë të befasishme… Nga ana strategjike ky drejtim është i përshtatshëm, sepse të fut në thellësi të Shqipërisë dhe të çon në Durrës, në bregdetin e Adriatikut, më lehtë dhe më shpejt se drejtimet e tjera dhe e ndan Shqipërinë në dy pjesë”  (Faqe 18);
Së dyti, burimet historike thonë se pothuajse të gjitha ushtritë turke kanë hyrë në Shqipëri në drejtim të Grykës së Shkumbinit, pasi si: “Sulltan Murati II, më 1450, dhe Mehmeti II, më 1466, 1467 dhe 1478, me forca të mëdha ushtarake kanë hyrë në Shqipëri po nga ky drejtim” (faqe 18);
Së treti, rruga e hyrjes së forcave turke në drejtim të Shkumbinit bëhet sipas Radëshit, pasi: “mund të arrihet në Krujë më lehtë e më shpejt se në drejtim të Dibrës” (faqe 18);
Së katërti, forcat e ushtrisë turke nuk mund të futeshin në drejtim të Dibrës, pasi “nuk ka rrugë të përshtatshme për furnizimin e ushtrisë dhe është i ndërprerë nga një sërë vargmalesh të pakalueshme, siç janë vargu i maleve në lindje të Dibrës së Madhe, të Matit dhe në veri të Krujës” (faqe 18);
Së pesti, një tjetër faktor është terreni shumë i vështirë i Dibrës dhe i pasigurt për ushtrinë turke, pasi “vendet përreth Luginës së Drinit të Zi, që prej Strugës e deri në Dibër, dhe rreth luginës së lumit të Radikës, që prej Gostivari deri në afërsi të Dibrës, janë dy drejtime jo të përshtatshme për veprime luftarake, nga njëra anë dhe nga ana tjetër, turqit nuk mund të futeshin thellë në drejtim të Dibrës dhe të linin pas shpine garnizonin e fortë të Skënderbeut, Sfetigradin” (faqe 18);

Së gjashti, forcat shqiptare, të komanduara nga Ajdin Muzaka dhe Moisi Golemi, gjatë sulmit provokativ që ata i bënë ushtrisë turke në afërsi të Ohrit para betejës vendimtare, dy gjeneralët luajtën rolin e të “mundurit” dhe, duke i tërhequr forcat turke drejt planit të tyre. Ndaj ata, sipas Radëshit, “nuk u tërhoqën gjatë Drinit …por nëpërmjet Qafës së Thanës, në drejtim të Grykës së Shkumbinit” (faqe 22);

Së shtati, Skënderbeu kishte një rrjet informacioni shumë të përsosur, fakt ky që është i vlerësuar nga të gjithë historianët që janë marrë me jetëshkrimin e tij. “Biografët e Skënderbeut, shkruan Koloneli në librin e tij, shkruajnë se një nga faktorët që ndikonte në fitoret e shumta të tij qe zbulimi, pasi ai kishte informatorë në tërë tokën turke deri në Edrene” (faqe 9-10). Skënderbeu, sipas Radëshit, kishte marrë informacion se “ushtria turke do të hynte në Shqipëri nga drejtimi i Manastirit… dhe u nis në drejtim të Ohrit” (faqe 11);
Së teti, një tjetër argument për Kolonel Radëshin janë burimet popullore, si legjendat për Skënderbeun dhe toponimet që lidhen me emrin e heroit: “Për të përjetësuar luftërat në këtë krahinë, shkruan Koloneli, një varg vendesh na kanë mbetur sot me emrin e Skënderbeut. Kjo krahinë është plot me toponime e legjenda që lidhen me emrin e Skënderbeut. Këtu është fshati Skënderbe, Shkalla e Skënderbeut në veri të fshatit Rrajcë,

Hamza Kastrioti në të majtë të Shkumbinit dhe Shpella Skënderbe, në jugperëndim të Bërzeshtës. Këto toponime, si dhe gojëdhëna popullore, dëshmojnë se këtu janë zhvilluar luftime me turqit” (faqe 17).
Një vlerë të veçantë, librit të Kolonel Radëshit i japin hartat apo skemat, siç i quan ai. Autori ka përdorur 6 skema, që i emërton ato “Skema Nr. 1”, “Skema Nr. 2”, “Skema Nr.3” etj. Skemat pasqyrojnë fazat e zhvillimit dinamik të betejës. Në skemën e parë pasqyrohet harta fizike e Fushës së Domosdovës dhe e fshatrave përreth saj. Në skemën e dytë jepen lëvizjet e dy ushtrive dhe ndeshja e parë me turqit, e cila, sipas autorit, u zhvillua në rrethinat e Strugës. Në skemën Nr. 3 janë vendosur në fushë dy ushtritë përballë njëra-tjetrës, të gatshme për të filluar betejën, e cila sipas Radëshit, u zhvillua në tri etapa. Etapa e parë, e cila është pasqyruar në skemën Nr. 4, u zhvillua “për të shkaktuar rrëmujë në rrjeshtimet e të dy palëve dhe për të zbuluar aftësitë luftarake të ushtrive” (faqe 30). Etapa e dytë e betejës, që pasqyrohet në skemën Nr. 5, paraqet sulmin frontal e të dy ushtrive. Skema Nr. 6 pasqyron etapën e tretë dhe të fundit të betejës, ku Skënderbeu, siç e përshkruan Koloneli në librin e tij, po u qëndronte me vështirësi “sulmeve të njëpasnjëshme të turqve… (dhe) Hamza Kastrioti me 3000 kalorësit e tij doli si vetëtima nga pylli dhe e goditi të befasi të plotë, në shpinë ushtrinë turke… (faqe 36).

Vallja e Rrajces ne dasmen e Nardit

dasma rrajcare

Me Sadine te pare... (Rekuiem)

Moj vallja rrajcare, 
Ke ke nene e babe?! 
Apo neper shekuj, 
Vjen si nje balade?! 
Moj, pse rri menduar , 
C'hall vallë te ka zene?
 -Te parin e valles, 
S'po e shoh ne kembe! 

Dhe Sadiut zemra, 
Plot hare I shperndan. 
Hapi prape I dridhet, 
E tund gjithe dynjane. 
Me Mua kudo , 
Do jete Si termet, 
Hapi I tij s'do ndalet, 
Do ngrije lume e det. 
Ndaj une jam krenare 
Dhe ngrihem 
Si dallge, 
Me keta djem e vajza 
E me Sadine te parë. 
Do bucas ngahera 
Do ngre dhe nga varret. 
Vallen prape ta heqin, 
                                        Njesoj 
                                        Si te gjallet. 

Mimoza Vasku, Tiranë , 2015

Domosdova dhe bijtë e saj

Shkruan Ali Coka
President I Shoqates Bioplant Albania

Platformat elektorale që paraqesin kahet e politikës nga bijtë e Domosdovës si do që të jenë ato përfaqësojnë në një farë mënyre projekte të ndërtimit të së ardhmes së Domosdovës. Më lejoni të përmend me këtë rast shprehjen e gjykatësit Charles Evans Hyghes, 1862-1948, i cili thotë: ”Kur humbim të drejtën për të qenë të ndryshëm, humbim privilegjin për të qenë të lirë”. Gazeta “DOMOSDOVA” është e vetmja media e shkruar locale nga vendi I Kandaveve te lashte qe rriti Nenen e djalit te Heroit Tone Kombetar, dhe “Domosdova’’ që po fut ndjenjën e lirisë dhe që po përgatit terrenin ku në psikikën tonë dhe të njerëzve të pranojmë njëri-tjetrin si të ndryshëm, por të mos bëjmë asnjë kompromis me mjedisin e Atedheut Tone, sepse ai është shtëpi e të gjithëve për brezat e sotëm dhe të ardhshëm.
Kjo është arsyeja që mua me pelqen të drejtoj platformën e përmirësimit mjedisor,ndonese ne nje organizate jo qeveritare dhe jo fitimprurese, asgjë nuk është e vështirë për t’u zgjidhur nga mendja e njeriut. Eshte koha per kooperim per ndertimin e sigurte te se ardhmes.
Dashuria për vendlindjen që është atdheu ynë e kalon çdo dashuri tjetër. Ne të lindurit ne keto troje te Kandavise se lashte duhet te mbrojme me lavdinë më të madhe atdheun, gratë, fëmijët dhe të gjitha të mirat. Ne ne kete 100 vjetor te ketij kombi kaqe te lashte por cuditerisht akoma te pa konsoliduar, sjellim qetësinë e vërtetë të lirisë, për të mirën e atdheut tonë mbresëlënës nga të huajt që nga Bajroni deri tek Nigel Esteline (1938). Udhëtime nëpër Shqipëri dhe deri tek presidentët e Fuqive të mëdha të botës në kohën e sotme. Por a do të jetë mbresëlënës ky vend me ngastra toke te fragmentarizuara qe punohen me parmenden e lashte dhe qe terhiqen jo me QE por me GO.?
Së dyti kur forcat me aktive jane larguar nga keto troje ne kerkim te nje jete me te mire, nëqoftëse mungon platform e ndertimit te se ardhemes, a do të jenë fëmijët tanë dhe brezat që do të vijnë në rrezik?
Së treti nëqoftëse vazhdon shkatërrimi i pyjeve, humbja e vlerave të biodiveristetit, humbja e popullatave të vendit Paksimi I burimeve natyrore, a nuk është një katastrofë ekologjike?
Së katërti a do të ketë një zhvillim turizmi në këtë vend të virgjër e të lakmuar pa kooperim?
Së pesti a kemi ne legjislacion të BE-së për zhvillimin dhe menaxhimin e Mjedisit I cili te drejten mjedisore te komunitetit e ka me rigoroze sa ajo kombetare ,dhe te drejten mjedisore kombetare e ka me rigoroze se sa ajo europjane ?
Së gjashti të mbrojmë me lavdinë më të madhe atdheun dhe të lëmë mënjanë lakminë e çmendur për të mbretëruar e për t’u pasuruar të cilat i bënë njerëzit jo vetëm të pabesë, por edhe me mendje të lehtë.
Domosdova 30 Km nga Librazhdi, vendi ku Heroi yne kombetar kreu fitoren e pare te Tij ne Qershor 1444 (Beteja e Torviollit) do të vazhdojë të jetë mitizuesja e betejës së Gjergj Kastriot, Skënderbeut në gjirin e saj, por Zoti i faltë çmitizuesit se nuk dinë se ç’bëjnë! Ja kush ishin porositë e Heroit Tonë Kombëtar në çastet e fundit të jetës që i jepte djalit të vetë.:

1. Biri im mos duro qetësinë qulle dhe vetëplogështinë zhburrëruese, sepse të dyja sjellin të gjithë të këqijat.
2. Ushtarët mos i lër të kalben duke ndenjur në plogështi, por ushtroji në punë e mund dhe pagjumësi të pandërprerë. Me ta të jesh dhe komandant dhe ushtar.
3. Endjet urreji fort, tepritë largoji, sepse prej tyre edhe burrat më të fuqishëm qullen e çburrërohen.
4. Jo vetëm ta duash dhe ta kesh gjithënjë përpara syve atdheun dhe shtetin ku secili ka lindur dhe është edukuar, por edhe ta mbrosh e ta shpëtosh.(Shqiperia para ardhjes se turqeve ne Ballkan,zinte nje siperfaqe prej rreth 110.000 km katerore Referenca’Kultura kombetare shqipetare deri ne Lidhjen e Prizerenit’’ Prishtine 1979 fq 11-20 nga Muhamet Pirraku,”Shqiptaret dhe greket’’Realitete historike fq42 Nuri Dragoj )
5. Ndero para së gjithash drejtësinë e cila është më e shkëlqyera nga të gjithë virtytet.

Referime nga Marin Barleti (1450-1512).

3Like • Ansambli Artistik RRAJCA NE FESTIVALIN NDERKOMBETAR BYLIS POLIFONIA I NDERUAR ME CMIMIM KARRIERE.

A nuk janë aktuale këto porosi edhe sot në raportin i zgjedhur dhe zgjedhës?
S`ka komb tjeter te jete marre neper kembe,kaq pa meshireshem nga shtetet fqinje-shkruante Bajroni per Shqiperine

Tani është koha, ky njeqind vjetor le tejete nje hap I sigurte ne ndertimin e te ardhmes sone te perbashket.
‘’S`ka poshtersi me te madhe , sa ta vesh atedheun ne rrezik per interesa personale’’-shkruante Sami frasheri
NGA ALI COKA
BIOPLANT ALBANIA
ANTAR I FEDERATES SE GAZETAREVE TE BUJQESISE DHE MJEDISIT
17 Janar 2016

Rrajca dance folk-Dasem tradicionale-Plaku dhe plaka

Vallja e rrajces ne nje dasem ne Moker

Valle rrajces-DASMA RRAJCARE

Text Select Disable

Rrajce Vallet dhe veshjet tradicionale dominojne ne dasma

Text Select Disable